Het kostte bijna twee jaar onderzoek, maar Fairphone heeft – in samenwerking met Max Havelaar – een mijn gevonden in Peru waar goud op een verantwoorde manier wordt gewonnen, meldt de Nederlandse social enterprise. Oftewel, zonder schending van mensenrechten en met respect voor het milieu.
De 260 mijnwerkers krijgen bovendien een gegarandeerde minimumprijs en een “Fairtrade-premie” waarmee geïnvesteerd wordt in de ontwikkeling van de lokale gemeenschap (licentie). De Peruaanse goudmijn krijgt van FairPhone per kilo goud 2000 dollar extra om aan de Fairtrade-standaarden te kunnen voldoen, zegt een woordvoerder van Max Havelaar tegen RTL Z.
De mijnbouwsector is “een lastige industrie als het gaat om mensenrechten”, stelt Fairphone met gevoel voor understatement. Een onderzoek van Amnesty International naar kobaltmijnen deze maand onthulde bijvoorbeeld kinderarbeid in ziekmakende tunnels. Kobalt wordt gebruikt in onder meer batterijen voor smartphones en elektrische auto’s.
Transparant maken
Een gemiddelde smartphone telt 40 mineralen, waaronder “conflictmaterialen” zoals tin, tantalium, wolfraam en goud. Alleen al het transparant maken van de supply chain van dat laatste mineraal is een pittige klus: Na het delven van het mineraal vliegt het goud naar een raffinaderij in Zwitserland, met een licentie om Fairtrade-gecertificeerd goud te verwerken.
Na de raffinage koopt Fairphone een deel van het goud en stuurt dit naar een leverancier van goudzout in Hongkong. Goudzout is nodig om goud te binden aan printplaten. Dat bedrijf transporteert het goud naar zijn goudzout-fabriek in China. Weer een ander bedrijf gebruikt dit eindproduct om printplaten te produceren.
(klik voor groter)
Enig nadeel: na het toevoegen aan het productieproces van goudzout wordt het goud gemengd met goud uit andere mijnen. Desondanks is het voor het eerst dat goud fysiek kan worden getraceerd tot in China.
Ondanks de geboekte successen blijft Fairphone realistisch en waarschuwt dat deze productieketen slechts een proefproject is dat moet worden gezien als een eerste stap. “Het opschalen en optimaliseren van de keten op de lange termijn voor de rest van de branche blijft een uitdaging.”
Laten zien
Maar het Nederlandse bedrijf heeft de branche voor consumentenelektronica toch maar even laten zien dat het mogelijk is om productieketens transparant te krijgen en verantwoord inkopen te stimuleren. De startup hoopt daarnaast dat de bekendheid van dit soort projecten de vraag van consumenten naar elektronica met verantwoorde mineralen stimuleert, “nóg een goede reden voor de branche om schaalbare productieketens voor duurzame mineralen op te zetten”.
De voorverkoop van de Fairphone 2 (530 euro) is inmiddels gestart. Bestellingen die deze maand binnenkomen zullen naar verwachting in februari worden geleverd.
