Sprout bestaat 10 jaar! In de serie Sprout Classics blikken we met ondernemers die we in die periode hebben gevolgd terug.
Als je het de innemende kok/kookschrijver/ondernemer zelf niet gunt, dan loop je wel warm voor de missie van Bart van Olphens bedrijf: de wereld lekkere vis laten eten. Door te zorgen dat die verantwoord wordt gevangen, maar ook door thuiskoks over die bekende drempel te helpen: vis? Heerlijk, maar zelf klaarmaken lijkt gedoe. Met een stapel kookboeken bewees Van Olphen het tegendeel, en dat doet hij tegenwoordig zelfs met kookvideo’s op Instagram (een wereldprimeur).
In 2008 schreef Sprout al hoe Van Olphen al tijdens de hotelschool een cateringbedrijf startte en een tijdlang een horecazaak runde, voordat hij in 2002 met zijn eerste viswinkel in Amsterdam Zuid begon. Fishes groeide uit tot een kleine keten en een merk, vervolgens kwam er een groothandel bij die aan onder meer supermarkten in binnen- en buitenland leverde. ‘We hebben in korte tijd die hele grote wereld heel klein gemaakt.’ 
Een jaaromzet van tegen de 10 miljoen, gekoppeld aan een product dat Van Olphen van begin af aan alleen betrok van vissers die weten waar ze mee bezig zijn. Zelf zocht hij ze op, om dat van dichtbij te zien en ervan te leren. ‘Het zijn visserijen waar duurzaamheid in het bloed zit. Ze kunnen niet anders, want ze hebben het altijd zo gedaan.’ Van Olphen won prijzen met de viskookboeken die hij schreef, hij kreeg de titel meest duurzame seafoodondernemer ter wereld.
‘Ik heb het gevoel dat we de wereld kunnen bewegen, hoe kleinschalig het nu misschien nog is,’ quootten we Van Olphen in 2008. Maar Fishes liep stuk. De winkels draaiden niet goed genoeg, terwijl de groothandel Van Olphen juist boven het hoofd groeide. Hij deed zijn merk grotendeels over aan een bestaande vishandel, maar die wist het niet op gang te houden, terwijl de supermarktwereld ook van elders als duurzaam gecertificeerde vis ging betrekken. De winkels gingen uiteindelijk in 2012 failliet.
En toen begon een opmerkelijk verhaal van uithuilen en opnieuw beginnen: Van Olphen liep in het voorjaar van 2013 tegen Harm Jan van Dijk, die iets vergelijkbaars had door moeten maken met zijn biologische supermarkt Landmarkt: na aanvankelijk succes bleek het erg moeilijk de groei te overleven. Van Dijk haalde Van Olphen over samen opnieuw in vis te gaan.
En sinds 2014 leeft Van Olphen in een déjà-vu, met Fish Tales. Een nieuw merk, dat veel meer dan voorheen het verhaal van de vissers vertelt, die verantwoordelijk zijn voor de vis in blik en verse vis die sinds een klein jaar bij Albert Heijn en de Zwitserse Coöpsupermarkten liggen. ‘We zijn langzaam maar zeker een positie aan het verwerven met ons nieuwe merk,’ zegt hij.
De omzet ontwikkelt zich volgens plan, Fish Tales ligt zoals gehoopt in 3 landen in 3 grote supermarktketens, KLM en Bagles en Beans beleggen broodjes met de eerlijke vis en er zitten nog een paar spannende dingen in het vat die Van Olphen nog niet mag vertellen. De groothandel komt op stoom, maar dit keer waagt Fish Tales zich niet aan winkels en houdt het de distributie in eigen hand. En hun eerste fulltime medewerker moeten Van Dijk en Van Olphen nog aannemen. ‘We moeten het dit keer zo kaal mogelijk zien te houden. Dat valt niet mee: ik ben vaak de hele avond aan het werk, maar dat hoort bij ondernemen.’
En misschien is dit wel de doorbraak die Fishes definitief zal doen vergeten: Jamie Oliver zag de kookvideo’s van Van Olphen en vroeg hem voor Foodtube, zijn netwerk van YouTubekoks. ‘Een zakelijke samenwerking, maar zo voelt het niet. Het is een hele aardige man, maar ook iemand met een grote organisatie achter zich, en een ongelofelijke naamsbekendheid die deuren voor je opent. Er bestaat geen groter merk op kookgebied, en ik ken geen andere kok die zich zo veel inzet voor een betere wereld. De meeste koks willen vooral zichzelf op de borst slaan.’ 
Als Jamie je steunt, praat dat in Engeland een stuk makkelijker – al was Fish Tales al rond met Waitrose, waar het sinds eind januari ‘twee volle planken’ heeft. ‘Supermarkten zetten in op ons merk, omdat het verhaal van duurzame vis goed verteld moet worden, dat verkoopt niet zo makkelijk onder hun huismerk.’ Als over twee weken zijn kookboek Vis uit Blik in het Engels wordt vertaald, kan Groot-Brittannië echt niet meer om de Hollandse visgek heen.
‘Maar het allerleukste van alles is dat de boodschap van Fish Tales heel goed overkomt. Niet het product zelf, maar het verhaal waarbinnen het past krijgt de volle aandacht. Het verhaal over de herkomst van vis en de transparantie waar we voor staan en onze missie om de wereld betere vis te laten eten.’
Sprout bestaat 10 jaar. Wil jij vanaf nu niets meer missen van Sprout? Lees: events, visits, magazines, nieuws, how-to? Join Sprout!
