Het is buffelen als architect weet Rein Jansma. In vijf jaar tijd halveerde de sector. Ook hij moet er harder aan trekken om opdrachten binnen te halen. Toch is hij niet pessimistisch. Integendeel. “Ik ben blij met de crisis. Er werd voorheen veel te makkelijk gebouwd.”
Dit artikel komt uit Sprout Magazine.
Abonnement?
Dat leidde tot slordigheid en een tekort aan aandacht, aldus Jansma. “Neem de Zuidas. Gebouwd in de hoogconjunctuur, maar gezellig ho maar. Je spreekt er niet af om koffie te drinken. Terwijl Nederland een ontmoetingseconomie is.”
Architect wordt een sparringpartner
Nu er minder geld beschikbaar is, dwingt dat architecten om beter na te denken over wat een stad mooi maakt en hoe gebouwen kunnen worden getransformeerd en hergebruikt. Ook de houding ten opzichte van opdrachtgevers is veranderd. De architect fungeert steeds meer als sparringpartner. “Wij proberen de klant uit te dagen en uit te zoeken wat hij écht wil, zonder daarin de arrogante kunstenaar uit te hangen die weet hoe de wereld in elkaar zit.”
Rein Jansma (53)
‘Ik ben blij met de crisis’
Zwarts & Jansma Architecten
Start: 1990
Personeel: 30
Omzet 2012: 3 miljoen euro
Omzetgroei 2012: 5 à 10 procent
Jansma heeft nog nooit verlies geleden. Zijn bedrijf heeft ook in de hoogtijdagen nooit een cent van de bank geleend. Een wake up call was er wel in 2007. “Onze omzet viel lager uit dan verwacht en we leefden op iets te grote voet.” Door tijdelijke contracten niet te verlengen en afscheid te nemen van freelancers kromp het kantoor met acht man. Precies op tijd achteraf gezien. “Toen de crisis toesloeg, hadden wij al gesaneerd. Dat is onze redding geweest.”
Daarin schuilt een duidelijk verschil met collega’s die alleen maar bezig waren met de creatieve kant en niet naar cijfers keken. “Jarenlang ging het goed, ze leefden zonder buffer. Daarvan zijn er een heleboel failliet gegaan. Degenen die wel een buffer hadden, zien nu de bodem in zicht komen. Bij hen is de rek bijna uit het elastiekje.”
De juiste niche kiezen
Letten op de centen is één, projecten binnenhalen in een krimpende markt is twee. Als nichespeler heeft Zwarts & Jansma een duidelijk voordeel. De focus ligt niet op de zwaar getroffen woning- of kantorenmarkt, maar op openbare gebouwen (voetbalstadions) en infrastructuur (voetgangerstunnels, snelwegen en metrostations). Weinig architectenbureaus hebben zo’n specialisatie.
Teruglopende inkomsten in infrastructuur – ook de regering staat immers in de bezuinigingsstand – worden opgevangen met projecten in het buitenland. In België, Hongarije, Polen en de Arabische wereld zit nog volop groei. Ruim een derde van de omzet wordt inmiddels buiten Nederland behaald.
Succesvolle businessmodellen. Dit is deel 2 in een serie over businesmodellen die de crisis verslaan. Lees ook deel 1: Waarom Sanitairwinkel.nl helemaal goed zit
Had Jansma niet op tijd gekozen voor internationalisering, dan had ook hij het huidige klimaat niet overleefd. Zonder buitenlandse opdrachten zou hij de kritische massa missen om in te kunnen schrijven op tenders. “Voor tenders heb je een lange adem nodig. Je moet voorfinancieren. Dat zijn vrij lange processen. Aan de aanbesteding voor de ondertunneling van de A2 Maastricht hebben we twee jaar gewerkt. We hebben hem niet gewonnen overigens. Dat moet je financieel kunnen trekken.”
Tevreden met bescheiden groei
Sinds 2010 is het architectenbureau weer aan het groeien. Ook dit jaar verwacht Jansma een lichte omzetstijging. Het aantal opdrachten zit in de lift en het kantoor is, tegen de stroom in weer vacatures aan het opvullen. “Architectuur is geen vetpot en het zijn bescheiden percentages, maar ik ben er gelukkig mee.”
