Een goede voorbereiding is dé succesfactor voor financiering. Jij en je financiers willen weten of de overname financieel haalbaar is en of je onderneming voldoende ruimte heeft om na de overname te groeien. Een ondernemingsplan op basis van jaarcijfers en andere informatie van de verkoper geeft inzicht.
Kijk kritisch naar de huidige opbrengsten en kosten, maar ook naar de (her)investeringen. Houd er rekening mee dat je te maken krijgt met hogere rentekosten, aflossingen en transactiekosten. Verwerk deze in een financieel plan voor de komende drie tot vijf jaar. Schakel een accountant of overnameadviseur in, voordat je naar financiers stapt.
Externe financiering kiezen
In het verleden financierden vooral banken overnames. De laatste jaren is dit verschoven naar een financieringsmix. Bijvoorbeeld een overname, waarbij een derde door jezelf wordt gefinancierd, een derde door de bank en een derde door de verkoper. Ook zet men alternatieve financieringsvormen als crowdfunding, kredietunies, business angels, microfinanciering en MKB-krediet in.
Groei financieren uit eigen bedrijf en middelen
De groei na de overname kan je financieren uit eigen middelen zoals spaargeld, maar ook uit de bedrijfsexploitatie. Door te snijden in kosten (Zie ook: Bootstrappen: de ultieme checklist voor iedere ondernemer die wil groeien zonder externe kapitaal). Zo houd je meer cashflow vrij, waarmee je de financieringsbehoefte verlaagt.
Kijk ook of je bedrijfsmiddelen kunt leasen in plaats van aanschaffen en/of overnemen. Met leasing financier je 100% en houdt je werkkapitaal in je bedrijf.
Overheidsregelingen benutten
Ook kan je diverse overheidsregelingen op Europees, landelijk, regionaal of provinciaal en gemeentelijk niveau inzetten. Als een bank twijfelt over zekerheden, dan kan de overheid garant staan via de regeling Borgstelling MKB Kredieten. Lees meer over Overheidsregelingen en subsidies.
Financieren via de verkoper
Een verkoper wil het liefst dat je meteen het complete verkoopbedrag in één keer betaalt. Dit is niet altijd mogelijk. Om de overname toch door te laten gaan, kan de verkoper ook een deel financieren.
Winstrecht/earnout
Vraag of de verkoper een deel wil meefinancieren, of dat je de overnamesom in termijnen kunt aflossen. Dit heet een earn-out constructie. De overnamesom en de afbetaling hiervan hangen voor een gedeelte van het toekomstige succes (winst) van de onderneming af.
Geleidelijke overname: huurkoop
Bij huurkoop huur je de onderneming. Het eigendom gaat pas over na de laatste betalingstermijn. Het voordeel is dat je de overnamesom niet direct hoeft te financieren. Een nadeel is dat tijdens de huurperiode de onderneming nog niet van jou is.
Geleidelijke overname: eenmanszaak, vennootschap onder firma, commanditaire vennootschap en maatschap
Je kunt ook samen met de verkoper(s) een vennootschap onder firma (vof) oprichten. Je deelt dan mee in de winst en je kunt gebruik maken van aftrekposten voor ondernemers. Dit is in specifieke situaties ook mogelijk bij een commanditaire vennootschap of maatschap.
Je kunt afspreken dat je jaarlijks een percentage van de opbrengst afstaat aan de verkoper en zo de koop betaalt. Of dat de verkoper meer geld uit zijn bedrijf haalt dan zijn winstaandeel, waardoor jouw aandeel in het bedrijf steeds groter wordt.
Geleidelijke overname: besloten vennootschap (BV)
Als je een BV overneemt, kan je in samenspraak met de verkoper kiezen tussen twee type transacties: een activa/passiva transactie en een aandelentransactie. Bij de eerste leg vast wat je (of eventueel je nieuwe BV) wel en niet overneemt en betaalt hier de prijs voor. In het laatste geval neem je de aandelen over met alle rechten en verplichtingen (schulden).
Je kunt er ook voor kiezen geleidelijk de aandelen van de BV over te nemen. Je hebt dan wel al medezeggenschap en recht op dividend. Je kunt de komende jaren je aandeel uitbreiden naar volledig bezit. Vaak ben je dan al operationeel verantwoordelijk voor de onderneming.
Fiscale mogelijkheden
Als je mede-eigenaar bent of werknemer en minimaal 3 jaar werkzaam bij de over te nemen onderneming, dan kan de verkoper het bedrijf (eenmanszaak, VOF, CV of maatschap) geruisloos doorschuiven. Je neemt dan het bedrijf over tegen de fiscale boekwaarde. Die is vaak lager is dan de werkelijke waarde. De verkoper betaalt minder belasting en jij minder aan financiering.
Als je de onderneming verkoopt of beëindigt, moet je afrekenen over de meerwaarde. Houd hiermee rekening met de onderhandelingen.
Schenken
Bij opvolging in de familie kan men een onderneming ook schenken. Vaak moet er dan wel gedeeltelijk afgerekend worden met de Belastingdienst.
Tips:
• Schakel een onafhankelijke adviseur in (Beroepsorganisatie voor Specialisten in Bedrijfsoverdracht BOBB, Koninklijke Nederlandse beroepsorganisatie van Accountants NBA). Oriënteer je bij de KvK Financieringsdesk.
• Laat ruimte over voor groei na een overname en houd rekening met rente, aflossing en transactiekosten.
• Maak een mix van financieringen en gebruik als basis eigen vermogen.
