Sinds de oprichting van het platform in 2005 dicteert YouTube zonder veel tegenwerking de regels voor particulieren die video’s op het platform posten. Was YouTube in het begin nog een vrijhaven voor onbekend talent, tegenwoordig klagen YouTubers dat het platform hen het leven zuur maakt ten faveure van de gevestigde namen. Voor de do-it-yourself-YouTuber zou het ingewikkelder zijn geworden voldoende geld te verdienen en YouTube zou overdreven censureren. Kanalen van gevestigde tv-stations zouden door het platform worden geprefereerd boven die van underground-influencers.
The YouTubers Union
Afgelopen jaar begon een groep ontevreden YouTubers daarom een heuse vakbond voor YouTube-influencers, geheten The YouTubers Union. Hun leider is de Duitse Jörg Sprave, een YouTuber die een miljoenenpubliek trekt met geeky video’s van katapulten – moet ook gebeuren. YouTube verwijderde echter sommige van zijn video’s, omdat ze niet voldeden aan het contentbeleid rondom wapens, maar Sprave stelt dat hij wél aan alle regels voldoet.
Het probleem voor de vakbond van Sprave was dat zij vooral als online community bestond en dus weinig slagkracht had. Aan dat doormodderen lijkt nu een einde te komen, want The YouTubers Union is een samenwerking aangegaan met één van de grootste vakbonden van Duitsland: de IG Metall, lange tijd een vakbond voor uitsluitend arbeiders in de metaalbranche, maar tegenwoordig een algemene vakbond. Samen zijn ze het initiatief FairTube begonnen, met als doel YouTube terug te geven aan de kleine zelfstandigen. Met IG Metall aan hun zijde hebben de YouTubers opeens een leger van advocaten in de hand.
FairTube vraagt YouTube om meer openheid over waarom video’s worden verwijderd. Ook wil de groep dat YouTube voor dit soort kwesties een contactpersoon aanstelt. Daarnaast moet er bij YouTube een onafhankelijk bemiddelingscomité komen voor het oplossen van geschillen. De YouTube-activisten vragen de Google-dochter om voor 23 augustus te reageren op deze eisen.
Doet YouTube dit niet, dan zal de vakbond onderzoeken of de praktijken van YouTube wel een wettelijke basis hebben in de Europese Unie. De vakbond suggereert te willen onderzoeken of YouTubers volgens de regels niet juist als werknemers moeten worden beschouwd en of YouTube zich wel goed houdt aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).
Vervakbondisering
Of de kleine zelfstandigen een kans van slagen hebben, is voer voor juristen. Het fenomeen van de ‘vervakbondisering’ in de techbranche is in ieder geval opvallend. Een klassieke vakbond opzetten werd binnen de futuristische techbranche lange tijd beschouwd als ouderwets en als iets voor stoffige branches. FairTube en eerder al de Riders Union van maaltijdbezorgers voor Deliveroo lijken het fenomeen van de vakbond echter uit de taboesferen te halen voor de gig-economy.
Bekijk hier de video waarin YouTuber Sprave de samenwerking met IG Metall uiteenzet.
