Ik ben dol op shortcuts, en volgens mij ben ik niet de enige. Het menselijke brein heeft daar een soort aangeboren obsessie voor. Niet voor niets wordt het internet overspoeld met samenvattingen van Belangrijke Boeken en beknopte lijstjes. En lezen we graag over de 5 Dingen Die Je Kunt Doen Om Heel Gemakkelijk Meer Succes Te Krijgen. Dit alles het liefst voorzien van veel hoofdletters, leestekens en klikgrage koppen.
Logisch ook: waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Bovendien lijden velen van ons – onder wie ikzelf ook te vaak – aan het hardnekkige ‘OMGIKHEBECHTTEWEINIGTIJDVANDAAG-syndroom’. Toch heb ik zelf ervaren dat er een prijs is die je betaalt voor deze vluchtigheid. Namelijk dat sommige dingen niet te ‘shortcutten’ zijn.
Omweg
Enter: ‘Theory U’. De eerste keer dat ik dit principe leerde kennen, was tijdens het absurde vak The Learning Lab. dat ik op de Universiteit van Amsterdam volgde. In plaats van dat vooraf gedefinieerd was wat we gingen doen en wat we gingen leren – werd dat een zoektocht die we zelf moesten uitpuzzelen. Een van de weinige handreikingen en kaders die we hebben gekregen tijdens dat vak was Theory U.
Die theorie laat zich moeilijk in een paar woorden vatten, ook niet in het lijvige boek dat oprichter Otto Scharmer erover schreef (en waar ik overigens zelf in ben gestrand op pagina 150). Ik heb Theory U vooral leren kennen door het te ervaren in diverse cursussen. Maar aangezien onze breinen zo dol zijn op shortcuts, hierbij toch een korte samenvatting.
Thoery U zegt dat de simpelste weg van A naar B vaak niet werkt. Een cultuurverandering van bovenaf opleggen bijvoorbeeld: “Vanaf morgen wordt ons beleid X” is vaak heel leuk in theorie, maar in de praktijk werkt het vaak niet. In plaats van direct van A naar B te gaan om je doel te bereiken, neem je een omweg, naar beneden, naar de ‘U’.
Observeer, observeer, observeer
In plaats van beginnen met een plan dat je direct gaat uitvoeren, begin je heel ergens anders. Met simpelweg oordeelloos observeren. Met kijken naar de situatie zoals die is, gevoel krijgen voor het probleem of de desbetreffende situatie.
Als ik bijvoorbeeld het idee heb dat er verbetering nodig is binnen mijn bedrijf op het gebied van communicatie, moet ik daar niet meteen iets aan doen. Mijn taak is om eerst te luisteren naar wat het team denkt, wat klanten vinden en wat ik er zelf over voel.
Van daaruit wordt de situatie vaak een stuk helderder. En vaak klopt dit niet met wat ik van tevoren al precies in mijn hoofd had.
Overzicht
Belangrijk is dus om niet te vast te willen houden aan je eigen plannen, maar echt open te staan voor wat wil ontstaan. Dat klinkt allemaal lekker vaag, maar toen ik het een paar keer meemaakte, ontdekte ik simpelweg dat dit gaat over dat ik gewoon niet zo slim ben als ik zelf dacht. Of zoveel overzicht had als ik zelf dacht. En dat ik dus maar beter bescheiden kan zijn en vooropgezette ideeën moet loslaten.
Op het moment dat je dat patroon helder begint te zien, is het heel belangrijk om ook echt tot reflectie te komen. Om op dat moment niet te gaan haasten, maar juist een stapje terug te kunnen doen. Oftewel: slowing down in order to speed up. Vanuit dat moment van rust en reflectie, ga je vervolgens direct door naar het dóen. Geen plannen maken, eindeloos overleggen, twijfelen, maar meteen vanuit de diepe nieuwe inzichten die je hebt gehad in actie komen en het tastbaar maken.
Want hier geldt ook weer: de realiteit blijft altijd verrassen. Pas op het moment dat je écht iets gaat doen leer je wat werkt en wat niet werkt, dat kun je nooit van te voren helemaal bedenken.
Samenvatting
Samenvattend: De Drie Dingen Die je Moet Doen om Theory U Toe Te Passen Zijn…
Grapje. Dat kán ik dus helemaal niet zeggen. Om heel eerlijk te zijn: eigenlijk is dit verhaal toch een shortcut. Een samenvatting van iets dat niet echt samen te vatten is.
Ik beschouw dit verhaal meer als een reminder voor ons OMGIKHEBECHTTEWEINIGTIJDVANDAAG-syndroom, dat soms snel gaan eigenlijk heel langzaam gaat. Dit is een uitnodiging om soms lekker de diepte in te duiken en de verleiding tegen te gaan om te snel van A naar B te willen. En te zien, dat júist als je vertraagt, je soms ineens heel snel kunt gaan.
