Startups als Dott en ScootIt staan te trappelen van ongeduld om de Nederlandse markt te bestieren, maar het kabinet-Rutte III wil er nog níet aan: e-steps. Hoezeer een gemeente als Breda ook een proef met elektrische deelsteps ambieert, de beslissing wordt uiteindelijk genomen door verantwoordelijk VVD-minister Cora van Nieuwenhuizen. Zij houdt de boot af, bang als ze vermoedelijk is voor een nieuw Stint-debacle. Ook de drukke fietspaden in grote stadscentra zullen haar afschrikken. Kan de e-step ooit integreren in een land met een fietscultuur? Het zou voor ongelukken kunnen zorgen.
Helemaal onterecht is deze vrees niet. Overal in Europa en de Verenigde Staten veroorzaken de e-steps ongelukken. Het gaat van kleine verwondingen tot dodelijke aanrijdingen; vorige maand nog overleed een Britse vlogger door een ongeluk met de e-step. De anarchistische situatie in Lissabon, waar e-steps je op het voetpad met 25 kilometer per uur voorbij sjezen, is ook bepaald geen visitekaartje voor het fenomeen.
Conservatief beleid
Tóch wringt het. Is de e-step bij ons verboden op de openbare weg, we worden voorbijgestreefd door, komt ‘ie, de Baltische staten, België, Denemarken, Frankrijk, Oostenrijk, Polen, Portugal, Spanje, Tsjechië en Zwitserland. We stellen ons conservatief en anti-innovatief op in een wereld die juist vooruit wil. Werd Nederland immers niet ooit gezien als progressieve voorloper in de westerse wereld? Dit kwam mede door ons liberale softdrugsbeleid, waarin we inmiddels ook al voorbijgestreefd worden door verscheidene andere landen. En dát terwijl Rutte III het derde achtereenvolgende liberale kabinet is sinds 2010. Je zou zeggen dat de liberalen innovatie een warm hart toedragen.
Tel daar nog eens bij dat het voor de gemiddelde Nederlandse consument volstrekt onduidelijk is wat ons beleid is ten opzichte van e-steps. Je kunt ze wel kopen, maar mag er niet de openbare weg mee op. Veroorzaak je er een ongeluk mee, dan draai je zelf op voor de zorgkosten, die torenhoog kunnen zijn. Het Verbond van Verzekeraars trekt dan ook terecht aan de bel: er moet duidelijke wet- en regelgeving komen, meent de lobbyclub van verzekeraars.
Milieuvoordelen
Wie verder kijkt dat zijn neus lang is, ontdekt al snel dat de e-step-hausse veel voordelen met zich meebrengt. De stepjes kunnen zo’n 25 kilometer per uur over de weg en rijden daardoor net zo snel als auto’s in een woonwijk. Zet je als overheid actief in op het verruilen van de auto door de e-step, dan kan dat grote voordelen voor het milieu en de luchtkwaliteit met zich meebrengen.
Dit is vooral nuttig bij ritjes vanaf de buitenwijken van grote steden naar de randen van het centrum, die nu nog geregeld met de auto worden afgelegd. De stepjes in, pak ‘m beet, het verkeer in het drukke centrum van Amsterdam laten integreren zal geen sinecure zijn en het is de vraag of je dat überhaupt moet willen. Echter, voor ritjes van de relatief rustige buitenwijk Geuzenveld naar Oud-West kan de elektrische deelstep van toegevoegde waarde zijn.
Als overheid kun je e-stepbedrijven heel simpel voorschrijven waar de steps wel en niet geparkeerd en gebruikt mogen worden. De gebruiker kan het zien in een online stadskaart op de app van de verhuurder. Parkeer je de step op een plek waar dit niet is toegestaan, dan levert dat je een boete op. Stel dat je mensen niet in het centrum van Amsterdam op de e-step wil zien, dan maak je dit deel van de stad gewoon verboden voor e-steps. Ander scenario: willen we toe naar autoluwe of zelfs autoloze stadscentra, dan kan de e-step als ideaal surrogaatvervoer fungeren.
Met de e-step de weg op. Ze halen zo’n 25 kilometer per uur, maar in Duitsland geldt een limiet van 20 kilometer per uur.
Nieuw verdienmodel
De deelbare e-step kan bovendien een extra verdienmodel toevoegen aan de mobiliteitsbranche, wat de economie ten goede kan komen. Dat er aan het concept van ‘delen’ en ‘leasen’ te verdienen valt, bewees mobiliteitscorporate Pon al met de overname van voormalige startup Swapfiets. Dit soort overnames zouden ook prima kunnen in de stepjesbranche, maar dan moet de overheid wel überhaupt marktwerking toelaten.
De enige manier om mee te liften op het innovatiesucces van de e-step is door het scheppen van heldere regels. Het moet gezegd: verscheidene andere Europese landen zijn hier in hun enthousiasme ernstig tekortgeschoten, waardoor de e-step zich heeft kunnen ontwikkelen tot toonbeeld van de verpretparkisering van metropolen. De deepstepjes worden overal maar geparkeerd, waardoor klassieke Europese klinkerweggetjes er langzamerhand uit zijn gaan zien als ordinaire reclamezuilen van Silicon Valleyaanse startups.
Op de e-step in Berlijn, wat het fenomeen wel legaal is, met een groot – broodnodig – pakket aan regels.
Duitse situatie
Willen we in Nederland leren hoe het ook kan, dan is het nuttig om de blik naar het oosten te richten. In regelland Duitsland accepteert de overheid sinds eerder dit jaar de e-step, met als oorspronkelijk doel om binnensteden te ontlasten van autoverkeer. Bij onze oosterburen gaat het fenomeen gepaard met een duidelijk pakket aan regels. Zo moeten de verhuurbedrijven een maximale snelheid van niet de gebruikelijke 25 kilometer, maar 20 kilometer per uur instellen. De e-steps mogen niet op trottoirs en voetgangerszones worden gebruikt en bestuurders moeten minstens 14 jaar zijn. Samen met één step rijden, is niet toegestaan en er is sprake van een broodnodige zee aan verzekeringsregels voor de verhuurbedrijven.
Toch levert de innovatie ook in Duitsland groeipijn op. In hoofdstad Berlijn zijn er sinds de legalisering in juni al 38 verkeersovertredingen geweest, aldus de lokale politie. Het leidde ertoe dat de lokale Berlijnse regering in rap tempo nieuwe wetgeving voor de stepjes ontwikkelde. Afgelopen week maakte de verantwoordelijk wethouder van De Groenen bekend om welke regels dat gaat, hetgeen zeer omvangrijk wordt beschreven in een recent artikel van het Duitsland Instituut. Zo komen er veiligheidstrainingen voor het gebruik van de e-steps, bijvoorbeeld tijdens verkeerslessen voor jongeren.
Verpretparkisering
Om de verpretparkisering tegen te gaan, verbieden de lokale autoriteiten het parkeren van de deelsteps voor het befaamde Holocaust-monument en op de Pariser Platz bij de Brandenburger Tor. E-step-gebruikers die hun step hier toch parkeren, zullen hun voertuig gedeactiveerd zien worden. Dit verbod moet uiteindelijk gelden op trottoirs voor alle toeristische trekpleisters.
Een ander plan van de Berlijnse overheid is om speciale parkeerplaatsen voor de e-steps te creëren. Zo ga je het probleem van rondslingerende stepjes direct tegen. De gecreëerde ruimte zal ten koste gaan van de ruimte van parkeerplaatsen, waardoor er in theorie minder auto’s in de stad zullen komen en de luchtkwaliteit dus zal verbeteren.
Of dit pakket regels de heilige graal zal zijn voor Duitsland? Waarschijnlijk niet, er zullen vast en zeker nog vele extra regels bijkomen, maar is dit niet precies hoe de markt behoort te werken? Ontstaan er immers marktfouten, dan komt de overheid met nieuwe regels, om het wilde westen van de vrije markt in goede banen te leiden. Het Duitse voorbeeld zou als inspiratie moeten dienen voor Nederland.
Foto’s: Getty.
